Mời bạn gặp PMS - hội chứng tiền kinh nguyệt

“Nhân 3 cảm xúc” là trạng thái mình cảm thấy mỗi lần sắp tới mùa dâu, nghĩa là bất cứ điều gì diễn ra mình đều thấy nó nhân lên ba lần, và chủ yếu là ở mặt tối hơn. Cơ thể luôn có triệu chứng đau nhức, tâm trạng sẽ rơi vào một kiểu uất ức và không ổn định. Mình luôn nghĩ rằng đó là trạng thái tự nhiên của con gái cho tới khi mình biết tới PMS - hội chứng tiền kinh nguyệt, nặng hơn là PMDD (Premenstrual Dysphoric Disorder) - rối loạn tiền kinh nguyệt nghiêm trọng. Và có thể bạn cũng đang giống mình vì khoảng 20 đến 50% số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ mắc PMS; khoảng 5% số phụ nữ mắc một dạng nặng của PMS được gọi là rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt (PMDD).

Eat Pray Love (2010)

PMS không chỉ là những cơn đau bụng âm ỉ, những cơn đau lưng dai dẳng, hay những cơn đau đầu "búa bổ". Nó còn là những thay đổi tâm trạng thất thường, dễ cáu kỉnh, dễ buồn bã, dễ lo lắng, và đôi khi là cảm giác chán ghét bản thân.

PMS - "Trò đùa" của hormone

Mặc dù khoa học vẫn chưa tìm ra chính xác nguyên nhân gây ra PMS, nhưng người ta tin rằng sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể con gái, đặc biệt là estrogen và progesterone, chính là "thủ phạm" chính. Ngoài ra còn có:

• Nhiều yếu tố nội tiết (ví dụ, hạ đường huyết, các thay đổi khác trong quá trình chuyển hóa carbohydrate, tăng prolactin máu, biến động về mức độ tuần hoàn estrogen và progesterone, đáp ứng bất thường với estrogen và progesterone, thừa aldosterone hoặc ADH)

• Khuynh hướng di truyền

• Thiếu serotonin

• Có thể thiếu magiê và canxi

Đặc điểm	PMS (Hội chứng tiền kinh nguyệt)	PMDD (Rối loạn tiền kinh nguyệt nghiêm trọng)
Tần suất	Phổ biến, ảnh hưởng đến 75% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản	Ít phổ biến hơn, ảnh hưởng đến 3-8% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản
Thời điểm xuất hiện	Thường bắt đầu từ 5-11 ngày trước kỳ kinh nguyệt	Thường bắt đầu từ 7-10 ngày trước kỳ kinh nguyệt
Thời điểm kết thúc	Kết thúc trong vòng vài giờ đến vài ngày sau khi bắt đầu kỳ kinh nguyệt	Kết thúc ngay sau khi bắt đầu kỳ kinh nguyệt hoặc trong những ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt
Triệu chứng thể chất	Đau bụng kinh Đau lưng Đau đầu Mệt mỏi Đầy hơi, chướng bụng Táo bón hoặc tiêu chảy Thay đổi khẩu vị Nhạy cảm với tiếng ồn và ánh sáng Nổi mụn	Tương tự như PMS, nhưng thường nghiêm trọng hơn
Triệu chứng tâm lý	Cáu gắt Buồn bã Lo lắng Thay đổi tâm trạng Khó tập trung Giảm ham muốn tình dục	Trầm cảm nặng nề Lo âu, căng thẳng cực độ Cáu gắt, giận dữ dữ dội Thay đổi tâm trạng đột ngột Mất hứng thú với mọi thứ Cảm giác vô vọng, tuyệt vọng Suy nghĩ tự tử hoặc tự làm hại bản thân Khó kiểm soát cảm xúc Hoảng loạn, sợ hãi
Ảnh hưởng đến cuộc sống	Gây ra một số khó chịu, nhưng thường không ảnh hưởng đáng kể đến công việc, học tập và các mối quan hệ	Ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, gây khó khăn trong công việc, học tập, các mối quan hệ gia đình và xã hội
Chẩn đoán	Dựa trên các triệu chứng và nhật ký theo dõi chu kỳ kinh nguyệt	Cần đáp ứng các tiêu chuẩn chẩn đoán cụ thể, bao gồm cả số lượng và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng

Làm thế nào để biết mình thuộc nhóm nào?

• Nếu bạn gặp phải ít nhất một triệu chứng về thể chất và một triệu chứng về tâm lý trong bảng trên trong hầu hết các chu kỳ kinh nguyệt, rất có thể bạn đang gặp phải PMS.

• Nếu bạn có 5 hoặc nhiều triệu chứng tâm lý trong bảng trên, bao gồm ít nhất một trong các triệu chứng trầm cảm nặng, và các triệu chứng này ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày, bạn nên xem xét khả năng mình bị PMDD.

Không gặp bà dì thì toang :)) mà gặp nhau mỗi tháng thì cũng rất là mệt với PMS, qua nhiều năm tháng sống chung với bà dì, tui đã quan sát và phải học cách làm bạn thật chân thành:

• Theo dõi "nhật ký": Tui sử dụng app Flo, mỗi khi sắp tới sẽ có thông báo nhắc nhở, và những thời điểm đó thì tập trung quan sát và chăm sóc mình kỹ hơn ngày bình thường một chút, đặc biệt ghi lại những cảm xúc của mình.

• Chăm sóc bản thân: Ăn uống điều độ, ưu tiên những thực phẩm giàu dinh dưỡng, giúp giảm thiểu các triệu chứng khó chịu và cải thiện tâm trạng. Giảm đau bụng kinh: Gừng, nghệ, đu đủ chín, cá hồi, quả óc chó... Cải thiện tâm trạng: Chuối, socola đen, quả bơ, các loại hạt... Giảm đầy hơi, chướng bụng: Sữa chua, dưa hấu, trà xanh... Hạn chế: Đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ uống có ga, caffeine, rượu bia... vì chúng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng PMS. Lưu ý: Nên chia nhỏ bữa ăn, ăn chậm nhai kỹ, và uống đủ nước mỗi ngày.

• Vận động nhẹ nhàng: Tập thể dục thường xuyên giúp giảm đau, cải thiện tuần hoàn máu, giảm căng thẳng và nâng cao tinh thần. Bạn có thể chọn những bài tập nhẹ nhàng như yoga, đi bộ, bơi lội, đạp xe... khoảng 30 phút mỗi ngày, 3-4 lần/tuần.

• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ rất quan trọng để cơ thể phục hồi năng lượng và tinh thần được thư giãn. Hãy cố gắng ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm, tạo không gian ngủ yên tĩnh, thoáng mát và hạn chế sử dụng điện thoại trước khi đi ngủ.

• Thư giãn, giải tỏa căng thẳng: Dành thời gian cho bản thân với những hoạt động yêu thích như đọc sách, nghe nhạc, xem phim, thiền, yoga, massage... để "xoa dịu" tâm hồn và giảm bớt căng thẳng.

• Lắng nghe cơ thể: Khi PMS ập đến, hãy lắng nghe cơ thể mình. Mệt thì nghỉ ngơi, buồn thì cứ khóc, đừng cố gồng mình lên chi cho mệt.

  
  

Ngày “bà dì” tới chơi, mình thường hay nằm dài trên giường và cho mình đắm mình trong một vài bộ phim yêu thích, dưới đây là một số phim mình gợi ý bạn có thể xem để thêm thương mình: "Eat Pray Love" (2010); "Mamma Mia!" (2008); Crazy Rich Asians" (2018),…

"Anh không muốn nói nhiều về chuyện ấy

Nhưng lòng anh đau đớn biết bao nhiêu

Khi thấy em buồn rầu, khi thấy em lo lắng

Anh chỉ muốn ôm em vào lòng và nói rằng:

"Em đừng buồn, em đừng lo lắng nhé"

Vì anh sẽ luôn ở bên em, che chở cho em"

"Gửi em" - Nguyễn Bính

Thỉnh thoảng, bạn có thể sẽ thấy chán ghét và lạc lõng vô cùng trong những ngày đó, tới mức khả năng để yêu thương chính mình cũng chẳng còn nữa. Mình hy vọng, có ai đó có thể chăm sóc bạn một chút, dù không thể làm gì thì hãy chấp nhận rằng chúng ta chẳng hề ổn. Chỉ vậy thôi, là đã thấy ấm lòng rồi.

Và có mình ở đây, hiểu rằng, tụi mình vốn dĩ có lý do để như thế, một điều hoàn toàn tự nhiên cần được thấu hiểu và yêu thương.

Chăm sóc mình thật tốt nhé.

Thương mến,

Rachel